آشنایی با سازه چادری

  آشنایی با سازه چادری و چالش های اجرای آن در محیط 

سازه چادری یکی از قدیمی ترین فرم های ساخت سر پناه است که قدمت آن به بیش از هزاران سال پیش باز می گردد. با این حال سبک مدرن این سازه ها که با ترکیبی از مصالح مصنوعی ساخته می شوند، کمتر از 30 سال عمر دارند.

مهم ترین کاربرد سازه های چادری برای مسقف نمودن فضاهای روباز به جهت ایجاد سایبان می باشد که می توان آن را به صورت دائم و یا موقت به کار گرفت.

در این مطلب به صورت گسترده به معرفی سازه چادری پرداخته و با شیوه طراحی آن آشنا می شویم.

       پیشینه سازه چادری 

بشر طی سال های متمادی در پی ساخت سر پناهی برای خود بوده است تا از خطرات احتمالی در امان بماند. یکی از سر پناه های قدیمی که مورد استفاده قرار می گرفته، سایبان های پارچه ای است.

ایرانیان نیز از دیرباز این سازه ها را به کار می گرفتند که چادرهای عشایر نمونه ای از آن می باشد. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری معماران به استفاده از این سازه چادری به عنوان سایبان های مدرن و یا برای زیبا سازی سقف و نما روی آوردند.

صنعت معماری در سال های اخیر تغییرات گسترده ای را تجربه نموده است که موجب استقبال جامعه از طرح های مفهومی و هندسی در بناها گردیده است. 

سازه چادری نیز با ترکیب دانش ریاضی، تکنولوژی ساخت پارچه و اتصالات و همچنین نگاه زیباشناختی توسط متخصصین این حوزه دچار دگرگونی های متعدد شده و به عضوی ثابت در ساخت و ساز بناهای مدرن تبدیل شده است. 

انواع سازه چادری

سازه چادری گونه ای از سازه های کششی است که اغلب دارای طرح های هندسی گنبدی شکل به صورت طاق و ناودیس می باشد. این سازه ها در دو طبقه بندی مختلف بر اساس نوع تکیه گاه و شکل ظاهری قرار می گیرند.

انواع سازه چادری بر اساس ساختار تکیه گاه

سازه کششی پارچه ای از سه تکنیک مختلف برای نصب ستون های نگه دارنده استفاده می کنند که عبارتند از دیرک داخلی، دیرک خارجی و قوس داخلی.

انواع سازه چادری بر اساس ساختار ظاهری

اغلب سازه های پارچه ای با تلفیقی از سه طراحی مخروطی، زین اسبی و کششی اجرا می شوند. هر یک از این فرم ها ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند که در کنار زیبایی؛ مقاومت سازه را در برابر فشارهای ناشی از مسائل شرایط جوی همچون باد های سهمگین، بارش برف و باران و ... تضمین می کنند.

سازه چادری مخروطی اغلب در محیط هایی به کار گرفته می شوند که احتمال بارش باران زیاد است. این طراحی به گونه ای است که مانع از نفوذ آب به زیر سایبان می گردد. ضمن این که در سقف آن مجراهایی برای خروج آب جمع شده روی سازه در نظر می گیرند تا از تجمع آب باران به روی آن جلوگیری به عمل آید.

سیستم کششی در ساخت سازه چادری مناسب اجرا در فضاهای گسترده است. اجرای این سبک توسط سیم و یا کابل صورت می گیرد. در این روش سقف سازه به کمک کابل ها در جهت های مختلف کشیده می شود و فرم نهایی آن را به وجود می آورد. به همین دلیل امکان اجرای طرح های متنوعی با این سیستم وجود دارد.

سازه چادری با طراحی زین اسبی یکی دیگر از روش های متداول است که اغلب برای ایجاد سایه در محیط های باز مورد استفاده قرار می گیرند. سطوح زین اسبی به دلیل ظاهر زیبا و خاص خود طرفداران بسیاری دارد و می توان این سبک را در ابعاد کوچک تر به عنوان المان های زیبایی در معماری ساختمان ها به کار گرفت.

چالش های اجرای سازه چادری

معماران و متخصصان حوزه ساخت و ساز همواره در پی این هستند که زیبایی و کارآمدی را به صورت همزمان در پروژه های خود پیاده نمایند. در این راستا لازم است به صورت دقیق به بررسی ایده ها و المان ها متناسب با فضای مورد نظر پرداخته و بهترین و مقرون به صرفه ترین ایده را به مرحله اجرا درآورند.

استفاده از سازه چادری به عنوان سایبان، سقف و یا نمای ساختمان ها امروزه طرفداران بسیاری دارد. اما نکته ای که به جهت استفاده از آن ها باید در نظر داشت، بررسی و رفع چالش های احتمالی در زمان طراحی و اجرا به بهترین نحو می باشد. از این جهت برخی از چالش های مهم در پیاده سازی پروژه های سازه چادری را در ادامه بیان می کنیم.

شناسایی چالش های ساخت سازه پارچه ای اولین قدم برای معماران خواهد بود تا بتوانند به خوبی از محیط اطرافشان در طراحی سازه الهام بگیرند.

بهبود راندمان انرژی در بنا

مسئله مصرف بی رویه انرژی در دنیای امروز بسیار پر اهمیت است. از این رو معماران می کوشند از شیوه های نوین بهره بگیرند تا راندمان مصرف انرژی را بالا ببرند. استفاده از سازه چادری در نمای ساختمان ها یکی از این ایده های کاربردی است که با ایجاد سایه، می تواند مانع از هدر رفت انرژی گردد.

طراحی کاربردی در فضاهای عمومی

فضاسازی در محیط های عمومی یکی از موارد چالش برانگیز در صنعت شهرسازی می باشد. استفاده از المان ها در فضاهای عمومی علاوه بر زیباسازی شهر، موجبات معرفی فرهنگ های یک جامعه را نیز فراهم می آورد. 

اما در کنار این موارد باید راحتی و آسایش شهروندان را نیز در نظر گرفت. استفاده از سازه چادری با طرح های هندسی و مفهومی خاص می تواند تمام قابلیت های مورد انتظار از المان های شهری را فراهم آورد.

زیباسازی فضا در شب

پارچه های مورد استفاده در تولید سازه چادری از قابلیت پخش نور نیز برخوردارند. به همین دلیل می توان با بهره گیری از این المان ها در فضاهای عمومی و یا ساختمان ها، جذابیت و زیبایی شبانه را گسترش داد. ضمن این که این ویژگی موجب راحتی بیشتری برای اشخاص به همراه خواهد داشت.

این سازه ها در طول روز با عبور نور، در کنار سایه ای که ایجاد می کنند، روشنایی محیط را نیز حفظ خواهند کرد. ضمن این که در طول شب نیز می توان از امکان نورپردازی آن ها بهره گرفته و روشنایی شب را نیز ایجاد کرد.

نوسازی ساختارهای قدیمی

افراد فعال در صنعت معماری همواره با چالش های نوسازی فضاهای قدیمی رو به رو هستند. یکی از راه کارهایی که معماران می توانند با هوشمندی از آن بهره گیرند، تلفیق المان های مدرن با فضاهای سنتی است. سازه چادری به عنوان یکی از این المان ها انتخابی مناسب در نوسازی مناطق قدیمی خواهد بود.

سخن پایانی

سازه چادری با وجود قدمت طولانی مدتی که دارد، امروزه در زمره المان های معماری مدرن به حساب می آید. استفاده از این سازه ها در فضاهای شهری و بناها از جمله ورزشگاه ها، پارکینگ ها، نمای ساختمان ها، مراکز تجاری، رستوران ها و ... مزایای متعددی به همراه دارد که موجب همه گیر شدن آن گشته است.

طراحی سازه چادری نیازمند بررسی دقیق فضا و در نظر گرفتن نیازها و چالش های پروژه است تا از این طریق در عین ارائه طرحی زیبا و خاص، کارآمدی و راندمان آن هم در بهترین حالت ممکن باشد.